«Калі б вечарам, у глухую восеньскую ноч, адкінуць з граніцы на даўжэйшым яе прамежку павалоку змроку, мы б убачылі партыі перамытнікаў, якія цягнуцца да граніцы… Ідуць па трох, па пяцёх і нават па дзесяцёх і звыш. Большыя групы вядуць “машыністы”, якія дасканала ведаюць мяжу і пагранічча. Малыя партыі ходзяць пераважна на сваю руку. Ідуць нават жанчыны, па некалькі адразу, каб за золата, срэбра і даляры купіць у Польшчы тавараў і з ліхвой прадаць у Саветах», – так пісаў пра даваенную савецка-польскую мяжу Сяргей Пясецкі. І здаецца, што падзеі, якімі літаральна кіпеў тагачасны Ракаў, лёгка ўплятаюцца ў канву прыгодніцкага фільма з авантурамі, рызыкамі і такімі «вострымі» падрабязнасцямі, што толькі ўмацоўвае сумненне, ці магло такое быць увогуле?
Для тых, каму патрэбны «матэрыяльны» падмурак для гэтых неверагодных гісторый, прапануем адправіцца на незвычайную экскурсію. Нацыянальнае агенцтва па турызме ў чарговы раз запрасіла на адукацыйны семінар спецыялістаў сферы турындустрыі. Гэта значыць, што праграма будзе насычаная, тэма незвычайная, а кампанія – падрыхтаваная да падарожжаў у любых умовах надвор’я. Так і атрымалася.
«Мяжа была зусім побач, таму людзі павінны былі прыстасоўвацца да сітуацыі не вельмі простай», – расказвае гісторык Ігар Мельнікаў, які распрацаваў тэматычную экскурсію па маршруце Заслаўе – Новае Поле – Ракаў. І, каб удзельнікі семінара адчулі сябе датычнымі да рэалій былога прыгранічнага жыцця, раздае пашпарты.
Калі быў падпісаны Рыжскі мірны дагавор (дакладна 100 гадоў таму), па першым яго варыянце, станцыя Радашковічы павінна была быць у межах БССР, але пазней такі падзел быў зменены. І сітуацыя была распаўсюджаная: калі населены пункт належаў адной дзяржаве, а ўжо могілкі – іншай.
«Унікальная рэч, – падкрэслівае наш экскурсавод, – гэта мяжа цывілізацый. Цывілізацыі заходняй і цывілізацыі сталінскай. Але я ў сваіх даследаваннях на першае месца стаўлю звычайнага чалавека. Менавіта сам чалавек з’яўляўся галоўным “актарам” тых падзей». Пра тэму экскурсіі ўскосна нагадвае і сам Ігар Мельнікаў: ён апранае уніформу старшага палітрука ўзору 1935 года.
Чыгунка – вось яшчэ адзін вельмі важны «складнік» у справе бяспекі на даваеннай савецка-польскай мяжы. Лібава-Роменская чыгунка была стратэгічнай, бо яна праходзіла ў Вільню і ў ваенны час адыгрывала важную ролю. Гэты накірунак лічыўся ў 1930-ыя гады адным з самых небяспечных у выпадку вайны. Як Саветы, так і палякі прыкладна да 1937 года разглядалі ў якасці асноўнага праціўніка адно аднаго. Таму прыгранічная інфраструктура стваралася вельмі старанна, а саму мяжу ахоўвалі добра. Былая моцная інфраструктура зараз – гэта будынак адной з камендатур і аўтэнтычная казарма. Як лічыць Ігар Мельнікаў, такі арыгінальны будынак – лепшае месца для тэматычнага музея. І калі экспанаты для яго знайсці будзе няцяжка, то з «вуснай гісторыяй» будуць пэўныя праблемы. Справа ў тым, што жывых сведкаў тых часоў амаль не засталося, але наш экскурсавод падчас экспедыцый занатаваў некалькі цікавых гісторый.
Сама мяжа – гэта не толькі тэрытарыяльны падзел, гэта і вялікая колькасць людзей. У тым ліку перабежчыкаў, агентаў, шукальнікаў заробкаў. І, па словах Ігара Мельнікава, праца на разведку трактавалася тым часам не як здрада, а як адзін са спосабаў заробкаў. І заробкі не мізэрныя – плацілі доларамі (памятаеце шыкоўныя гулянні кантрабандыстаў у творах Пясецкага?). Прыбыткова, а таму і папулярна было «вадзіць фігуркі» – перавозіць людзей праз мяжу, што было распаўсюджана амаль да 1941 года. Гэта была так званая «зялёная мяжа» – лес. Людзі беглі з адной краіны ў іншую ў пошуках лепшага жыцця. І мяжа не была непраходнай сцяной з калючым дротам. Таму здараліся і кур’ёзныя выпадкі кшталту «карова заблудзілася і апынулася на варожым лузе, дзяўчына пайшла за жывёлай, сустрэла чырвонаармейцаў, вось і нагода на новую вярбоўку». Былі выпадкі, калі ў Савецкім Саюзе залатыя чырвонцы каштавалі больш, чым у Польшчы. «Памежнікі» праносілі грошы ў Мінск, дзе іх прадавалі за вышэйшы кошт. Тое самае і з вопраткай, парфумерыяй.
«Мяне часта пытаюць, чаму менавіта Ракаў развіваўся такім чынам? Ні Глыбокае, ці іншыя мястэчкі? Усё проста – побач Мінск, – тлумачыць Ігар Мельнікаў, – і Мінск даваў вялікі попыт на розныя тавары. Нават з Турцыі вазілі наркотыкі. І, дарэчы, вядомы тэрарыст Барыс Савінкаў перайшоў мяжу ля Заслаўя, дабраўся да Мінска, дзе і быў затрыманы падчас аперацыі «Трэст».
Рознымі гісторыямі багата даваенная савецка-польская мяжа, сярод якіх менш за ўсё рамантычных і шчаслівых. Напрыклад, трагедыя сям’і Друцкіх-Любецкіх. Гаворка пра гэты род пачынаецца ў вёсцы Новае Поле. Тут знаходзіцца цікавы будынак: былая сядзіба Друцкіх-Любецкіх, помнік архітэктуры ХІХ стагоддзя і аграрна-эканамічны каледж. Вось такое дзіўнае спалучэнне.
Іеранім Друцкі-Любецкі апошні гаспадар сядзібы. Часам яго параўноўваюць з прадстаўніком яшчэ аднаго адметнага роду – Эдвардам Вайніловічам. Добрыя землеўласнікі, якія цікавіліся сельскай гаспадаркай і падтрымлівалі наватарскія ідэі. У 1919 годзе Іеранім з’язджае з Новага Поля і едзе ў Варшаву. У той час па Еўропе гуляла «іспанка» і неўзабаве Друцкі-Любецкі памёр. Яго сын Канстанцін трапіў у палон і стаў ахвярай «катынскага спіса». Лёс дачкі Іераніма – Хрысціны Друцкай-Любецкай – сумны, нават з’яўляецца сімвалам трагедыі савецка-польскай мяжы. І невыпадкова наш экскурсавод расказвае гэтую гісторыю на Ракаўскіх могілках, дзе знаходзіцца крыпта Друцкіх-Любецкіх.
У 1921 годзе па просьбе сваёй маці Хрысціна адправілася ў Новае Поле паглядзець, што адбываецца з сядзібай, ды і ўвогуле трэба разабрацца з маёмасцю. Дзяўчына пераблытала дарогу і трапіла да савецкіх пагранічнікаў. Было вырашана адвезці Хрысціну ў Койданава, дзяўчына даведалася пра план і пабегла, за ёю кінуліся і пагранічнікі. Аднаго з іх Хрысціна застрэліла, дабегла да тэрыторыі Польшчы, дзе дзяўчыну і дагналі. Пахавалі Хрысціну Друцкую-Любецкую ў Койданаве, і толькі праз 5 гадоў яе змаглі перапахаваць на Ракаўскіх могілках. Сімвалічна, што там і заканчваецца экскурсія: шмат людзей, звязаных з гісторыяй даваеннай савецка-польскай мяжы, пахавана там: гэта і кантрабандысты, перабежчыкі, агенты і простыя людзі, якія пераходзілі мяжу не ў шчаслівы час.
ВЕРАНІКА БАРЫСЁНАК
Answer:
Dear Shivendu Paul and Metali Listeners' Club,
dthank you for your comment! We'll send you some of our souvenirs ASAP.
Stay tuned and 73,
RBI
Hallo Radio Belarus,
ja der Dieter Leupold ist jetzt auch hier im Gästebuch vertreten... Super, bald sind wir alle zusammen hier im "Belarus Hörerclub", Dieter könnte 1.Vorsitzender werden und Jana und Elena Ehrernmitglieder, Helmut Matt Schriftführer, Alfred Albrecht Beisitzer und ich mache Hausmeister:-) Lutz Winkler wie fit bist Du bereits wieder, für Dich finden wir auch eine nette Aufgabe:-) Beste Grüße und ein schönes Wochenende.
Dietmar
Answer:
Lieber Dietmar,
das stimmt, für alle finden wir im Hörerklub eine Aufgabe!:)
Liebe Grüße und einen guten Start in die Woche!
Здравствуйте. Говоря о красоте природы Беларуси, о менталитете её жителей неотъемлемой чертой которого является гостеприимство хочется назвать Беларусь таким синонимом как Добрарусь.
Сосновский Кирилл.
Ответ:
Спасибо за отзыв!
Hallo Jana und Jelena,
Höre gerade den tollen Song 10:45 min ( Hörerbriefkasten) Was ist das für ein traditionelles Instrument im Soloteil, klingt etwas wie ein Dudelsack, aber der ist ja in Schottland:-)
LG
Dietmar Wolf
Ответ:
Lieber Dietmar,
das ist wirklich ein Dudelsack :) In Belarus wird es aber Dudá genannt. Eigentlich ist Duda ein belarussisches traditionelles Musikinstrument. Übrigens gibt es viele Arten und Formen von Dudelsack in verschiedenen Kulturen und Ländern von Südamerica bis Indien.
PS: das Lied ist Каляда На Балоце von Тутэйшая Шляхта. ;)
Beste Grüße
Dear sir
How are you. I am rasheed from Pakistan. I am listners of radio Belarus. All programe is informative & intersting. I am intersting in history & culture. Thanks. Please send me some datiles about radio.
Muhammad RASHEED KHAN
PAKISTAN
Ответ:
Dear Muhammad Rasheed Khan, thank you very much for listening to RBI! We'll send you a parcel via regular mail as soon as possible.
Stay tuned and 73!
RBI
Добрый день! Прошу уточнить, что за песня играла в субботу 29.09.2018 в период с 14.00 до 16.00 со словами "Маша Маруся...в Беларуси". Буду очень признательна за ответ.
Елена
Ответ:
Добрый день, Елена!
Интересующая вас музыкальная композиция - песня "Маня-Маруся", которую исполняет ансамбль "Сябры" (вокал: Валерий Рязанов)!
Спасибо, что Вы с нами!
(перевод с английского)
Привет, Радио "Беларусь"!
Я постоянный слушатель ваших программ. Пишу вам впервые. Мне очень нравится слушать все ваши программы: новости, спорт, музыка и другие. Также мне очень нарвится ваша национальная культура. Примите мои поздравления по поводу проведения II Европейских игр в Минске в 2019 году. Мы тоже очень любим спорт. Ребята в нашем посёлке очень хорошо играют в футбол. Буду признателен, если пришлёте мне расписание программ и открытки для ребят.
Спасибо.
Хан Рахат Кумар
Западная Бенгалия
Индия
Ответ:
Здравствуйте, Хан Рахат Кумар,
очень рады получить Ваше сообщение! Мы отправим Вам письмо с расписанием и сувенирами в ближайшее время. Также Вы можете принять участие в нашем конкурсе спортивных селфи, посвященному предстоящим II Европейским играм. Более подробно на нашем сайте: www.radiobelarus.by/en/content/games_eng
Здравствуйте! Замучила ностальгия по белорусскому радио, а вот на планшете никак вас не послушать. Да и в гугл-плэе нет приложения для прослушивания вашего канала. Очень жаль. Наталья.
Ответ:
Здравствуйте, Наталья! Поддержка ОС Андроид и наше приложение в Google Play в разработке, так что не отчаивайтесь) А пока вы можете послушать нас скачав программные блоки с нашего сайта. Пишите нам ещё!
Спасибо большое, радио "Беларусь", за столь важное дело: рассказ о нашей стране за рубежом. Хотелось бы услышать интервью с успешными уроженцами нашей страны: спортсменами, звездами эстрады, представителями научной и образовательной сферы и т.д. А также предлагаю добавить больше опросов о нашей стране. Возможно, зарубежным слушателям было бы интересно услышать рубрику "История в цифрах", где освещались бы основные исторические события,связанные с нашей страной. В целях знакомства с нашей культурой можно рассказывать о классиках, а также цитировать стихи, многие из которых есть в переводах. Успехов Вам и творческого вдохновения! Татьяна М.
Ответ:
Татьяна, спасибо за отзыв и интерес к нашему радио! Мы обязательно учтем ваши пожелания. Многое из того, что вы предложили, мы уже освещаем. В передачах радио "Беларусь" можно услышать интервью с нашими соотечественниками, а также узнать интересные факты из истории и современности Беларуси. Следите за нашим эфиром.
Здравствуйте.
Вы не рассматривали вариант вещания на СВ? Сегодня парк радиоприемников очень широк, в любом доме каждой деревни найдется старое радио. К сожалению, в данном диапазоне в Беларуси вещание уже несколько лет, как прекращено. При этом новостных радиостанций во многих регионах просто нет. Приходится слушать те же ВестиFM на частоте 1423 кГц из Приднестровья. Вот было бы здорово в Беларуси слушать свои новости, политический анализ, различного рода обзоры. Аудитория может состоять из жителей населенных пунктов, где нет нормального приема FM, автомобилистов, проезжающих по дорогам страны, любителей приема АМ.Виктор.
Ответ:
Здравствуйте, Виктор!
К сожалению, реалии таковы, что многие радиостанции отказываются от вещания на коротких и средних волнах. Радио "Беларусь" не исключение, несколько лет назад и мы перестали вещать на КВ и СВ. Сейчас мы делаем акцент на вещание через спутник (информация по приему есть на нашем сайте) и через Интернет. В некоторых регионах Беларуси (Брест, Гродно, Мядель и др.) наш сигнал можно поймать в ФМ-диапазоне. Надеемся, эта информация вам пригодится.
Здравствуйте, уважаемые друзья из Республики Беларусь.
Сегодня принял вашу передачу на немецком языке на частоте 11730. К сожалению сигнал здесь в России в Кировской области достаточно слабый. Но обычно я вас слушаю через интернет на вашем сайте. Передачи считаю довольно интересными. Особенно нравятся ваши песни на белорусском языке.
Рапорт о приёме я вам посылаю по обычной почте на листе бумаге. Думаю и вам приятнее такие рапорты получать, чем по e-mail.
Ответ:
Уважаемый Дмитрий!
Спасибо, что написали в гостевую книгу! Немецкая редакция рада, что наши передачи слушают теперь не только в немецкоязычных странах. С нетерпением ждем Вашего письма!
Немецкая служба Радио "Беларусь".
Здравствуйте.
Прослушал Вашу радиопередачу на КВ - 7 255 кГц и выслав Вам рапорт о приёме, смогу ли я получить от Вас карточку подтверждения о приёме.
Давненько я от Вас ранее получил карточку о приёме на КВ и ДВ.
Ответ:
Здравствуйте, Владимир. Да, конечно, присылайте рапорт о приёме. Мы с радостью ответим на ваше письмо и вышлем вам QSL карточку.
FM-передатчики и частоты:
Ракитница - 106.2 МГц
Гродно - 95.7 МГц
Свислочь - 104.4 МГц
Геранены - 99.9 МГц
Браслав - 106.6 МГц
Мядель - 102.0 МГц
Спутниковое вещание:
технические параметры смотрите здесь
© 2006-2025. Белтелерадиокомпания. Все права защищены.
