Я ўжо не раз гаварыў, што дваццаць першае стагоддзе прынесла нечуваную раней магчымасць выказваць свае адносіны да падзей і асоб, каментаваць прачытанае і праслуханае ў СМІ. І гэта, безумоўна, мае сваю карысць: людзі рэагуюць, абмяркоўваюць, даюць парады.
Прычым, калі раней іх голас можна было пачуць хіба падчас кухонных спрэчак ці на сходах або іншых абмеркаваннях, то сёння інтэрнэт дае магчымасць уключыць у гаворку сотні, а то і тысячы людзей.
Гэта таксама нясе свой пазітыў, бо можна ўбачыць, што хвалюе людзей, або вызначыць узровень кампетэнтнасці і прыстойнасці аўтараў.
І многае такое, што раней хавалася за звыклай маскай і знешняй аб’ектыўнасцю, нібы на нейкім вялікім экране, становіцца даступным для ўсіх.
Нават тэрмін з’явіўся – “канапныя” – гэта значыць, што седзячы дома, на канапе, можна абражаць аўтарытэтных людзей, выказваць самыя розныя трызненні, закамуфлікаваныя пад арыгінальныя думкі.
Прычым, многія такія “дзеячы” хаваюцца пад псеўданімамі, і з імі немагчыма спрачацца ці нешта даказваць.
Уражвае і тое, з якой лёгкасцю і беспардоннасцю сыплюцца абразы, ілжывыя звескі, як ідзе непрыкрытае ўмяшальніцтва ў асабістае жыццё чалавека.
У некаторых каментарыях сустракаюцца адкрытыя экстрэмізм, ксенафобія. Нават дзіву даешся, што ў наш час могуць існаваць людзі з такой псіхалогіяй і поглядамі, якія прыводзілі свет да страшэнных трагедый.
Аўтарытэтныя вучоныя, артысты, пісьменнікі, дзеячы культуры могуць пачуць у свой адрас такое, што не ў кожнага вытрымаюць нервы.
Якіх толькі выразаў можна сустрэць на адрас ні ў чым не вінаватых людзей: і шарлатаны яны, і злодзеі, і фільмы іх – мура, і навуковыя іх дасягннені – нішто, і ўвогуле – гнаць трэба іх... Прычым, робіцца гэта без усялякіх доказаў і аргументацый.
Такім жа чынам ацэньваюцца класічныя, любімыя многімі пакаленнямі творы мастацтва, імёны, заслужыўшыя павагу мільёнаў людзей.
Магчыма, такіх “троляў”, як іх называюць сучасным слэнгам, не так і шмат, але яны настолькі актыўныя, настолькі нахабныя і злосныя, што ствараецца ўражанне, што так думае і разважае значнае кола людзей.
Я далёкі ад таго, каб шукаць рэцэпты пазбаўлення ад насілля рознага славеснага бруду. Тут трэба думаць грамадой, вяртацца да вытокаў: сям’і, школы, грамадскіх інстытутаў.
Таму трэба шукаць прышчэпку ад гэтых людскіх хвароб, бо чым раней чалавек пазбавіцца ад зуду злосці, зайздрасці, хцівасці, тым здаравей будзе ўсё грамадства, уся чалавечая супольнасць.
