Беларуская вакцына ад COVID-19 будзе пераносіцца даволі лёгка

Фота: belta.by

Беларуская вакцына ад COVID-19 будзе пераносіцца даволі лёгка, заявіў карэспандэнту БЕЛТА дырэктар РНПЦ эпідэміялогіі і мікрабіялогіі Уладзімір Гарбуноў.

"У цэлым інактываваныя вакцыны пераносяцца нядрэнна. Горш арганізмам пераносяцца жывыя, або атэнуіраваныя, вакцыны, якія вырабляюць на аснове аслабленых штамаў мікраарганізма. У нашым выпадку пабочныя эфекты таксама не выключаны, могуць быць алергічныя рэакцыі, нейкія неспецыфічныя сімптомы: стамляльнасць, слабасць і інш. У некаторых людзей нават на звычайныя харчовыя прадукты можа быць індывідуальная непераноснасць. Аднак пераважнай колькасці людзей інактываваныя вакцыны падыходзяць без праблем", - расказаў Уладзімір Гарбуноў.

Паводле яго слоў, перавага інактываванай натуральнавірыённай вакцыны (менавіта гэтага тыпу будзе распрацоўваемая беларуская вакцына ад COVID-19) у тым, што яна мае ў саставе амаль увесь спектр антыгенаў віруса. "Мы і многія іншыя даследчыкі палічылі, што інактывацыя хімічным спосабам найбольш надзейная, простая і эфектыўная. Акрамя таго, у вакцыну дабаўляецца стандартны ад'ювант - рэчыва, якое ўзмацняе імунны адказ у арганізме", - адзначыў дырэктар цэнтра.

Уладзімір Гарбуноў заўважыў, што гэты тып вакцын вядомы чалавецтву шмат дзясяткаў гадоў, можна сказаць, прайшоў выпрабаванне часам. Між тым самай эфектыўнай лічыцца жывая вакцына, у аснове якой ляжыць аслаблены мікраарганізм. Напрыклад, такой была вакцына супраць воспы. Аднак у рэдкіх выпадках магчыма рэверсія віруса (калі вірус з аслабленага становіцца зноў вірулентным, гэта значыць здольным выклікаць захворванне).

"Мы вырашылі пайсці па шляху вядомай тэхналогіі. У цяперашніх умовах няма часу займацца з нуля распрацоўкай больш сур'ёзных тэхналогій. А гэту вакцыну можна атрымаць даволі хутка, прычым з высокай надзейнасцю і эфектыўнасцю", - сказаў дырэктар цэнтра.

Задача ўскладняецца тым, што ў Беларусі на гэты момант няма вялікага вопыту распрацоўкі і вытворчасці вакцын для людзей. Хоць у ветэрынарыі прадстаўлены шырокі спектр вакцын айчыннай вытворчасці. "Але там крыху  іншыя тэхналогіі і патрабаванні па бяспецы, таму нельга цалкам перанесці ветэрынарны вопыт на вакцыны для людзей", - дадаў Уладзімір Гарбуноў.

З улікам зменлівасці каранавіруса састаў вакцын, як мяркуюць вучоныя, давядзецца штогод змяняць. Многія вакцыны, у прыватнасці супраць грыпу, кожны год маюць розны састаў. За гэтым сочыць шэраг арганізацый, кантралюе працэс Сусветная арганізацыя аховы здароўя. Прычым бывае так, што ў розных паўшар'ях прымяняюцца вакцыны рознага саставу ў залежнасці ад таго, якія штамы віруса там цыркулююць. Што датычыцца каранавіруса, сітуацыя, мабыць, будзе тая ж, заўважыў дырэктар РНПЦ.

"Цяпер мы распрацоўваем платформу, дзякуючы якой у далейшым можна будзе хутка змяняць састаў вакцыны. Калі з'явіцца новы штам віруса, мы літаральна за месяц зможам зрабіць адаптаваную вакцыну", - сказаў ён.

Тэхналогія ўжо створана ў лабараторных умовах. Цяпер вучоныя займаюцца яе перадачай на доследна-прамысловую стадыю, пасля чаго чакаецца прамысловая. "Спачатку мы атрымалі вакцыну ў лабараторных умовах у мікраколькасцях (гэта дзясяткі доз), каб вывучыць, адпрацаваць тэхналогію. Для правядзення далейшых клінічных выпрабаванняў на жывёлах неабходна доследна-прамысловая партыя, гэта плануецца рэалізаваць на базе прадпрыемства "БелВітуніфарм", дзе з гэтай мэтай мадэрнізуюць паверх. Гэта ж партыя пройдзе першую і другую фазы клінічных выпрабаванняў на добраахвотніках", - сказаў дырэктар цэнтра.

Доследна-прамысловая вытворчасць прадугледжвае стварэнне тысяч доз. Гэтыя прэпараты ўжо могуць выкарыстоўвацца ў клінічнай практыцы. Аднак паколькі і гэтых магутнасцей будзе недастаткова, мяркуецца прамысловая стадыя, дзе магчыма наладзіць вытворчасць дзясяткаў і соцень тысяч, а можа, і мільёнаў доз за  даволі кароткі час. Вывад у грамадзянскі абарот, гэта значыць шырокае прымяненне вакцыны сярод насельніцтва, плануецца ў 2023 годзе.

Маштабаванне вытворчасці - дастаткова складаная задача, магчыма, нават складаней, чым распрацоўка вакцыны, лічыць Уладзімір Гарбуноў. "Складанасць узнікае не толькі ў нас, такія пытанні ва ўсіх распрацоўшчыкаў і вытворцаў. Цяпер мы спрабуем спалучыць нашу лабараторную мікратэхналогію з той, якая будзе выкарыстоўвацца ў вытворчасці доследна-прамысловай і прамысловай партый. Адна справа - вырабіць дзесяць доз у прабірцы, другая - дзесяць тысяч. Гэта зусім іншае абсталяванне, умовы і г.д.", - сказаў ён.

Дырэктар цэнтра адзначыў, што давядзецца прайсці акрэдытацыю па стандартах GMP і іншых міжнародных стандартах. "Абавязкова павінны дабіцца, каб тэхналогія адпавядала ўсім патрабаванням па бяспецы, сертыфікацыі вытворчасці і г.д. Праводзіцца вялікая работа, каб вытворчасць была на ўзроўні сусветных стандартаў", - рэзюмаваў Уладзімір Гарбуноў.