Помнік Яну Баршчэўскаму плануюць адкрыць ва ўкраінскім Чуднаве гэтай восенню. Гарадскі савет падтрымаў ініцыятыву Фонду Марыі Магдалены Радзівіл. Нагадаем, год таму пра шасцітысячны Чуднаў, што ў Жытомірскай вобласці Украіны, пісалі ўсе беларускія медыя. Тут, на адным з прыватных падворкаў, выпадкова выявілі надмагільную пліту беларускага пісьменніка ХІХ ст. Яна Баршчэўскага.
Вялізны камень з незразумелым надпісам выкарыстоўвалі ў гаспадарчых мэтах, пакуль дачка гаспадара з дапамогай інтэрнэту не пераклала тэкст: «Ян Баршчэўскі, які любіў Бога, прыроду і людзей, пісьменнік натхненняў і пачуцця. Жыў цнатліва 70 год. Памёр 28 лютага 1851 года». У гаспадара падворка ўнікальльную знаходку амаль адразу (па кошце металу) выкупіў Жытомірскі абласны саюз палякаў Украіны. Яе абяцалі рэстаўраваць і ўнесці ў спіс гістарычных каштоўнасцей.
– Надмагільная пліта Яна Баршчэўскага, знойдзеная ў красавіку 2019 года пацвярджае факт пражывання і пахавання пісьменніка ў нашым горадзе, – адзначае загадчык аддзела культуры Чуднаўскага гарадскога савета Святлана Захарчанка. – Што да магчымага месца пахавання Яна Баршчэўскага, як сведчаць мясцовыя краязнаўцы, сёння яго знайсці нерэальна. Вядома, што на тэрыторыі старажытных польскіх могілак. Сёння гэта жылая зона.
Тым не менш, знаходка надмагільнай пліты Яна Баршэўскага стала сенсацыяй. У хуткім часе паўстала пытанне аб увекавечанні памяці пісьменніка ва Украіне. З ініцыятывай выступіў прэзідэнт Фонду Марыі Магдалены Радзівіл Алесь Сапега.
– У падтрымку стварэння помніка Яну Баршчэўскаму на адрас гарадскога савета паступілі лісты ад міністэрства культуры Беларусі, Беларускага фонду культуры, Дзяржаўнага музея гісторыі беларускай літаратуры. Фонд стварыў эскіз, ужо замоўлена стварэнне помніка, пытанні вырашаюцца.
Праект прадугледжвае, што ля падножжа помніка будзе ўсталявана арыгінальная надмагільная пліта.
– Гэта ўнікальны экспанат. Ён патрабуе рэстаўрацыі. Гэтым павінна была займацца грамадская арганізацыя палякаў Жытоміршчыны ў асобе кіраўніка Вікторыі Ляскоўскай-Шчур. На жаль, на сёння пытанне яшчэ не вырашана, – адзначае Святлана Захаранка.
На бліжэйшай сесіі савета, у канцы мая, будзе прынята канчатковае рашэнне па ўсталяванні помніка, зацверджана месца. Прадстаўнік гарадскога савета выказала спадзяванне, што адкрыццё помніка адбудзецца ў першай палове верасня, калі святкуецца дзень горада Чуднава.
Прэзідэнт Фонду Марыі Магдалены Радзівіл Алесь Сапега пацвердзіў, што помнік Яну Баршчэўскаму можа быць адкрыты ў верасні і стане своеасаблівым падарункам да дня горада Чуднава і Дня беларускага пісьменства. Па словах А. Сапегі, ініцыятыву падтрымлівае і міністэрства культуры, і МЗС Беларусі.
– Міністэрства замежных спраў таксама задзейнічана ў гэтым праекце, пра яго ведае і міністр Уладзімір Макей, супрацоўнікі беларускага пасольства ў Кіеве трымаюць руку на пульсе, звязваліся па тэлефоне з адміністрацыяй горада.
Алесь Сапега распавёў, як адбывалася ўзаемадзеянне з мясцовай адміністрацыяй, чаму пакуль не атрымалася дамовіцца з Жытомірскім абласным саюзам палякаў па іх ўдзеле ў праекце.
– Мы прадставілі тры эскізы, адзін з іх горад узгадніў. Гэта бюст з бронзы на гранітнай калоне. Агульная вышыня каля 2,8 м. На калоне будзе размешчана інфармацыйная шыльда на беларускай і ўкраінскай мовах.
Тэкст, кажа Алесь Сапега, можа быць дапоўнены з ўлікам інтарэсаў польскага боку:
– Канечне, гэта рэальна. Між тым, пакуль польскі бок не вызначыўся са сваімі прыярытэтамі, я не скіраваны на тое, каб пісаць штосьці па-польску, калі праект цалкам беларускі і ўкраінскі.
Як адзначалася, у помнік ўключана і надмагільная пліта Яна Баршчэўскага. Яе рэстаўрацыя можа быць праведзена цалкам за сродкі Фонду. Але лёс гістарычнай знаходкі пакуль не вызначаны.
– Перамовы вяліся з мінулага кастрычніка. З кіраўніком польскай абшчыны Жытомірскай вобласці мы не змаглі знайсці кампраміс: ім або эскіз не падабаўся, або казалі, што ў іх ёсць свой скульптар, або што не гатовы ўдзельнічаць фінансава. Пасля мы пачалі супрацоўнічаць менавіта з горадам, атрымалі дазвол, але ад палякаў дзверы не зачынялі. І горад, і Фонд Марыі Магдалены Радзівіл неаднаразова прапаноўвалі ім паўдзельнічаць у праекце. На жаль, польская абшчына не адказала ні на адзін афіцыйны зварот і цалкам ігнаравала ўсе кантакты, у тым ліку, і зварот адміністрацыі Чуднава вярнуць надмагільную пліту гораду да 15 мая. Напэўна, не сёння-заўтра адміністрацыя будзе вымушана звяртацца да праваахоўных органаў.
Ян Баршчэўскі – беларускі пісьменнік, паэт, выдавец, адзін з заснавальнікаў новай беларускай літаратуры. Нарадзіўся ў вёсцы Мурагі, Полацкага павета (сёння – Расонскі раён Віцебскай вобласці). Вучыўся ў Полацкім езуіцкім калегіуме. Студэнцкія канікулы праводзіў у падарожжах па беларускіх землях, збіраў фальклор, апісваў курганы і гарадзішчы. Першыя вершы, створаныя на беларускай –- «Дзеванька» і «Бунт халопаў». Я. Баршчэўскі звяртаўся да беларускіх уяўленняў, фальклорных сюжэтаў і вобразаў. Галоўны твор – зборнік фантастычных апавяданняў «Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях» (1844-1846). У 1850 годзе па запрашэнні пісьменніка Г. Ржэвускага Баршчэўскі пераехаў у Чуднаў, дзе праз год памёр ад сухот.
Аўтар Таццяна Гаргалык
Answer:
Dear Shivendu Paul and Metali Listeners' Club,
dthank you for your comment! We'll send you some of our souvenirs ASAP.
Stay tuned and 73,
RBI
Hallo Radio Belarus,
ja der Dieter Leupold ist jetzt auch hier im Gästebuch vertreten... Super, bald sind wir alle zusammen hier im "Belarus Hörerclub", Dieter könnte 1.Vorsitzender werden und Jana und Elena Ehrernmitglieder, Helmut Matt Schriftführer, Alfred Albrecht Beisitzer und ich mache Hausmeister:-) Lutz Winkler wie fit bist Du bereits wieder, für Dich finden wir auch eine nette Aufgabe:-) Beste Grüße und ein schönes Wochenende.
Dietmar
Answer:
Lieber Dietmar,
das stimmt, für alle finden wir im Hörerklub eine Aufgabe!:)
Liebe Grüße und einen guten Start in die Woche!
I recently learned my surname is not Polish, but Belarusian. I heard you on shortwave in the past and am so happy to listen online in English. We hear nothing about Belarus here in the US so I am so glad to learn about your country. Keep on broadcasting in English. I also joined the Hoererklub on Facebook as I can understand German. If you have information or a station pennant, I will very much appreciate it.
Sheryl Paszkiewicz, 1015 Green St, Manitowoc WI 54220 USA
Answer:
Dear Sheryl, thank you very much for listening to us! We'll send you some of our souvenirs as soon as we can. By the way, if you're interested, you can participate in our "The Old Country's Loving Call" project and send a greeting to Belarus. You can find more detailed information at http://www.radiobelarus.by/en/content/hukaje_eng
Also, in case you like sports, here's the link to an international competition of ours "My Greetings to 2nd European Games" http://www.radiobelarus.by/en/content/games_eng
73 from the entire staff of RBI! Прывiтанне з Малой Радiзмы :)
Hello from Birmingham United Kingdom!
My name is Michael.
I really enjoyed listening to your program on the Hotbird satellite 13e. I very much love listening to your news and current affairs.
Ask you to send me a small gifts. I hope you guys are all good.
Lots of love from UK
Especially enjoying learning about Belarus. History and culture
Michael Rogers
Flat 2 463 City road Birmingham
B17 8LG
United Kingdom
Answer:
Michael,
thank you very much for listening to us! We're glad that you enjoy our programs. We'll send you some of our souvenirs as soon as we can. Best regards and stay tuned!
Hello. I am a new listener to your English service. I listen on the Radio 1 News app. I enjoyed listening to the news. Do you have any information on shortwave broadcasts you can send me?
Thank you,
Joe Cosimo
23 Ivy Ln, Dupont, PA 18641 U.S.A.
Answer:
Dear Joe, thank you for listening to Radio Belarus International! We're glad that you enjoyed our news. RBI broadcasts on shortwave only in German on 6005 and 3985 kHz. News and programs in English are available via our website and satellites. We'll also send you a postcard and a small souvenir as soon as we can. 73!
Hello,
My name is Younes Lazazi, I am from Algeria.
I am very happy that radio Belarus has started broadcasting in Arabic.
I would like to receive stickers and printed matter of the station and the Arabic and french services if possible.
My address:
Monsieur Younes Lazazi 14 rue Maza Boualem El-Harrach 16009 Alger Algérie
Thank you.
Answer:
Dear Younes Lazazi,
we're happy that you like our boradcasts. We'll send you some of our printed materials via mail in the nearest future. 73!
Dear English Service Radio Belarus,
Greetings to all staff and listeners of English Service of Radio Belarus. We listen your webcast program. Your program quality is very nice. Your website is colorful & documented. We liked your programs, News, and Current Affairs Program. We are interested about Culture, life style of Belarusian people, historical places, Tourist attraction and destination of Belarus.
Please send some program schedule, sticker, view card, Promotional items of Radio Belarus for our club members and students.
We are waiting for your reply.
With best wishes,
SHIVENDU PAUL
President
Metali Listeners' Club
India
Answer:
Dear Shivendu Paul,
thank you very much for listening to us! Your club is among our most dedicated listeners. We will send you some of our promotional products as soon as possible. 73!
Hello!
Did the arabic programmes start? I don't see them on your Internetcast schedule page. Thanks!
Answer:
Hello! The Arabic programmes have been on air since October, every Monday. You can see the schedule and listen to them on our Arabic page http://radiobelarus.by/ar
FM transmitters and frequencies:
Rakitnitsa - 106.2 MHz
Hrodna - 95.7 MHz
Svislach - 104.4 MHz
Heraniony - 99.9 MHz
Braslau - 106.6 MHz
Miadzel - 102.0 MHz
Satellite broadcasting:
see satellite parameters here
