Prezydent Białorusi Aleksander Łukaszenka 20 sierpnia przeprowadził rozmowy z Prezydentem Iranu Masudem Pezeszkianem. Wysoki gość miał odwiedzić Mińsk w czerwcu, ale przeszkodziły mu znane wydarzenia na Bliskim Wschodzie. Tak czy inaczej, przełożenie wizyty w żaden sposób nie zmniejszyło jej znaczenia. Prezydenci Białorusi i Iranu przeprowadzili znaczące rozmowy, które trwały prawie cztery godziny, w ciepłej i konstruktywnej atmosferze. Jakie były wyniki tego spotkania i na jakiej drodze rozwinie się współpraca Mińska i Teheranu, opowiadamy w materiale BELTA.
"Robimy wszystko dla dobra naszych narodów". Taką zasadę przyjaźni białorusko-irańskiej wyznaczył Łukaszenka
Szef państwa ciepło przywitał wysokiego gościa, zauważając, że jego wizyta na Białorusi była pierwotnie planowana na czerwiec tego roku, w tym samym okresie, kiedy w Mińsku odbywały się Euroazjatyckie Forum Gospodarcze i posiedzenie Najwyższej Euroazjatyckiej Rady Gospodarczej. Jednak ze względu na znane okoliczności - kolejna runda eskalacji wojskowej w regionie i uderzenie w irańską infrastrukturę jądrową - Masud Pezeszkian nie mógł przylecieć do Mińska. Niemniej jednak, podkreślił Aleksander Łukaszenka, przełożenie wizyty w żaden sposób nie zmniejsza jej znaczenia.
"Byliście i pozostajecie naszymi przyjaciółmi. Jesteśmy gotowi wypełnić wszystkie nasze zobowiązania wobec Republiki Iranu. Przyjechaliście do swoich przyjaciół i powinniście czuć się tutaj jak wśród przyjaciół. Jeśli dojdzie do niespełnienia warunków, które uzgodniliśmy, myślę, że omówimy te kwestie dzisiaj w szczerej i przyjaznej rozmowie" - powiedział białoruski przywódca.
Aleksander Łukaszenkа wspomniał również o swoich wizytach w Teheranie, które według niego były przepełnione serdecznością, oraz o spotkaniach z Najwyższym Przywódcą Iranu Alim Chameneim, któremu Prezydent przekazał najserdeczniejsze przyjacielskie życzenia.
Wracając do agendy rozmów, głowa państwa podkreślił: "Jesteśmy gotowi omówić każdą kwestię, nie mamy ograniczenia co do tematów. Jesteśmy gotowi do współpracy (we wszystkich dziedzinach - not. BELTA): od dostaw żywności do waszego kraju po współpracę wojskowo-techniczną. Jeszcze raz podkreślam: nie ma tu żadnych tajemnic. Nie przyjaźnimy się przeciwko komuś, robimy wszystko dla dobra naszych narodów - narodu irańskiego i białoruskiego".
"Chciałbym potwierdzić, że Islamska Republika Iranu dla rozwoju stosunków z Białorusią nie widzi żadnych zamkniętych tematów, żadnych ograniczeń i jest zainteresowana rozwojem wszechstronnych stosunków z Białorusią" - powiedział Masud Pezeszkian. Prezydent Iranu potwierdził również wspólne stanowiska i poglądy z Białorusią na kwestie o znaczeniu światowym.
"Oczywiście, nasze wspólne poglądy powinny być realizowane w sferze gospodarczej, kulturalnej, w dziedzinie rozwoju turystyki między naszymi krajami, a także, jak zauważył Pan, w rozwoju współpracy wojskowo-technicznej" - powiedział Masud Pezeszkian.
Przypomniał, że Zachód od ponad 40 lat wprowadza różne środki ograniczające wobec Iranu. Białoruś również od dawna podlega sankcjom zachodnim. Prezydent Iranu uważa, że takie jednostronne destrukcyjne podejście ze strony USA i ich sojuszników na całym świecie jest nie do przyjęcia.
"My - zarówno nasz, jak i wasz kraj - chcemy pozostać niezależni. I w ramach niezależnych rozwiązań możemy rozwijać naszą przyjaźń i współpracę - podkreślił Masud Pezeszkian. - Zdajemy sobie sprawę, że zneutralizowanie tych nielegalnych sankcji może rozwinąć nasze relacje i nasze ustalenia, które zostaną wdrożone w praktyce".
Współpraca według Omara Chajjama: przekształcanie nowych wyzwań w nowe możliwości
W rozmowach w rozszerzonym składzie głowa państwa białoruskiego zaznaczył, że wizyta Prezydenta Iranu oznacza nowy etap w rozwoju stosunków dwustronnych, wzmocnienie partnerstwa obu krajów z oparciem na wzajemnym szacunku i zaufaniu.
"W warunkach geopolitycznych turbulencji Mińsk i Teheran podejmują konsekwentne i wyważone kroki w celu dalszego rozwoju współpracy, prowadzą żmudną pracę, aby każde nowe wyzwanie przekształcić w nową możliwość" - powiedział białoruski przywódca.
W związku z tym Aleksander Łukaszenka zacytował wielkiego perskiego filozofa i poetę Omara Chajjama: "Kto szuka pereł, musi zanurkować w głąb". "Pokonując przeszkody, hartujemy naszą wolę, rozwijamy i budujemy silne i niepodległe państwa" - podkreślił Prezydent Białorusi.
Przypomniał, że porozumienie w sprawie wizyty Prezydenta Iranu w Mińsku zostało osiągnięte na spotkaniu przywódców obu krajów jesienią 2024 roku w Kazaniu na marginesie szczytu szefów państw BRICS. Dla Białorusi wydarzenie to jest znaczące, ponieważ kraj oficjalnie otrzymał status partnera tego międzynarodowego stowarzyszenia.
"Jestem pewien, że intensyfikacja wspólnych wysiłków w ramach organizacji międzynarodowych może mieć pozytywny wpływ na rozszerzenie więzi gospodarczych. Ważnym kierunkiem jest poprawa wzajemnych połączeń transportowych i rozwój korytarza Północ-Południe za pomocą zasobów SOW" - powiedział Aleksander Łukaszenka.
Pozytywny efekt, jak powiedział, widać również z regularnych posiedzeń mieszanej białorusko-irańskiej komisji ds. współpracy gospodarczej (poprzednie odbyło się w Mińsku w styczniu tego roku).
"Istnieją podstawy do przełomu na dużą skalę". Łukaszenka jest przekonany, że Białoruś i Iran muszą biec naprzód
Charakteryzując współpracę między dwoma krajami w różnych dziedzinach, szef państwa podkreślił: "Powiedzmy szczerze, tylko pewnie idziemy do przodu, podczas gdy w obecnej sytuacji trzeba nie tylko iść, ale i biec. Istnieją podstawy do przełomu na dużą skalę. A Pan, Panie Prezydencie, bardzo słusznie powiedział, że mamy wystarczające zasoby, aby dynamicznie się rozwijać".
Obroty handlowe między oboma krajami wzrosły pięciokrotnie w ciągu ostatnich pięciu lat. "Tempo jest dobre, ale wolumeny powinny być jeszcze większe - zauważył Prezydent. - Od początku tego roku, pomimo wszystkich trudności, zwiększyliśmy obroty o kolejną jedną trzecią".
W Iranie poszukiwane są białoruskie produkty do obróbki drewna, przemysłu chemicznego, nawozy potasowe. Na Białorusi doceniono nie tylko irańskie owoce i orzechy, ale także produkty high-tech, zwłaszcza w dziedzinie zdrowia.
"Białoruś jest gotowa do realizacji wspólnych projektów w dziedzinie współpracy przemysłowej w celu stworzenia zakładów produkcyjnych dla kamieniołomów, traktorów i maszyn rolniczych. Tutaj jesteśmy gotowi do tworzenia wspólnych produkcji, wspólnych przedsięwzięć (na normalnych warunkach) i lokalizacji naszych maszyn w Iranie - podkreślił Aleksander Łukaszenkа. - Oczekujemy rozwoju współpracy w zakresie inwestycji, bankowości i finansów, transportu, nauki i technologii oraz innych ważnych obszarów, takich jak edukacja, opieka zdrowotna, sport".
Oddzielnie głowa państwa wypowiedziała się na temat interakcji w dziedzinie humanitarnej. Temat ten jest ważny, ponieważ dzięki wymianie kulturalnej narody poznają nawzajem swoje tradycje i historię, co przyczynia się do większego zrozumienia, a w przyszłości - do pogłębienia przyjaznych więzi.
Ponadto szef państwa zwrócił uwagę na aktywną pracę na poziomie międzyregionalnym, podkreślając zainteresowanie Białorusi rozwijaniem istniejących więzi i poszerzaniem ich geografii.
Prawo do rozwijania pokojowej energii atomowej i umiejętność ograniczania emocji jako czynnik utrzymania pokoju
Szefowie państw podczas negocjacji oczywiście nie mogli pominąć tematu bezpieczeństwa w regionie. Jak wiadomo, sytuacja tam była bardzo napięta i stało się to po nowej rundzie eskalacji wojskowej między Izraelem a Iranem, co doprowadziło do bezpośredniego zaangażowania USA w konflikt.
"Konfrontacja z użyciem siły stanowi poważne zagrożenie dla regionalnej i międzynarodowej stabilności i bezpieczeństwa, zwłaszcza w związku z atakami na infrastrukturę Iranu, w tym infrastrukturę nuklearną, która jest pod kontrolą MAEA - podkreślił Aleksander Łukaszenka. - Popieramy uzasadnione prawo Iranu do rozwijania pokojowej energii atomowej. Jestem przekonany, że w celu osiągnięcia trwałego pokoju ważne jest powstrzymanie się od wszelkich działań, które mogą sprowokować nową eskalację. Mądrość i dalekowzroczność powinny przeważać nad emocjami i uprzedzeniami".
Przy tym stanowisko Białorusi w tej kwestii pozostaje konsekwentne i stanowcze. Prezydent Aleksander Łukaszenka otwarcie o tym mówił nawet w najgorętszej fazie - w czerwcu tego roku, kiedy z powodu obiektywnych okoliczności Prezydent Iranu nie mógł złożyć wizyty w Mińsku i wziąć udziału w szczycie przywódców EUG.
Podczas obecnej wizyty Masud Pezeszkian podziękował Prezydentowi Białorusi i jego kolegom z EUG za tak poważne i zdecydowane stanowisko wobec ataku na irańskie obiekty. "Chciałbym podziękować Panu i Pana kolegom za poważne i zdecydowane stanowisko, jakie zajęliście podczas ataków USA i Izraela na irańską ziemię. Zaatakowali oni nasze pokojowe obiekty nuklearne. Pańskie przemówienie na szczycie szefów państw EUG było bardzo treściwe - zwrócił się Masud Pezeszkian do Aleksandra Łukaszenki. - Zwrócił Pan uwagę na gorzkie doświadczenie elektrowni jądrowej w Czarnobylu i powiedział, że powinniśmy zapobiegać wszelkiemu rozwojowi w tym kierunku. Potępił Pan również ataki na pokojowe obiekty nuklearne Iranu".
Prezydent Iranu powiedział, że ataki zostały przeprowadzone z naruszeniem wszystkich międzynarodowych norm i standardów. "W rzeczywistości oni (USA - przyp. BELTA) podeptali prawo międzynarodowe i wszystkie powszechnie uznane normy. Islamska Republika Iranu nigdy nie rozpętała wojny przeciwko komukolwiek. Ale kiedy stajemy się celem ataków, musimy odpowiednio zareagować" - podkreślił.
Masud Pezeszkian jest przekonany, że ataki te były skierowane nie tylko przeciwko Iranowi, ale także przeciwko wszystkim niezależnym krajom na świecie: "Zdajemy sobie sprawę, że Zachód chce zdominować cały region".
Przejście współpracy na nowy poziom - strategiczny
Na zakończenie rozmów Aleksander Łukaszenka nazwał je bardzo treściwymi, a atmosferę, w której odbyło się spotkanie, ciepłą i konstruktywną. "Nie mogło być inaczej. Nasze suwerenne państwa mają za sobą ponad 30 lat owocnej współpracy opartej na szczerej przyjaźni i szacunku" - podkreślił szef państwa.
Według niego strony osiągnęły dobre wyniki, które pozwolą na dokonanie pozytywnych zmian w dwustronnej współpracy. „Dobrym wynikiem tych zmian będzie przygotowanie i podpisanie traktatu o współpracy strategicznej w najbliższej przyszłości, jak uzgodniliśmy z Prezydentem” - powiedział Aleksander Łukaszenka.
Dialog między dwoma krajami będzie nadal opierał się na zasadzie wzajemnego zaufania i uwzględniania wzajemnych interesów.
Aleksander Łukaszenka podkreślił, że Białoruś postrzega Iran jako ważnego partnera politycznego i gospodarczego nie tylko w regionie azjatyckim, ale także na arenie międzynarodowej jako całości. „W ostatnich latach udało nam się poczynić poważne postępy dzięki wspólnym wysiłkom: szybko rozwijamy współpracę w różnych obszarach priorytetowych dla obu krajów” - powiedział. Rozwój współpracy handlowej i przemysłowej, współpraca inwestycyjna, a także wdrażanie wspólnych inicjatyw w dziedzinie nauki, technologii i edukacji były wśród obszarów, na które zwrócono szczególną uwagę podczas rozmów.
Kolektywnemy Zachodowi - kolektywna odpowiedź na sankcje
Aleksander Łukaszenka podkreślił, że Białoruś i Iran, będąc odpowiedzialnymi uczestnikami współpracy międzynarodowej, podzielają wspólne wartości i zasady interakcji między suwerennymi państwami. „Dążymy do budowy wielobiegunowego świata, w którym każdy kraj niezależnie określa własną ścieżkę rozwoju bez ingerencji z zewnątrz” - powiedział.
"Białoruś uważa nielegalne środki ograniczające nałożone na Mińsk i Teheran przez kolektywny Zachód za terroryzm gospodarczy - powiedział szef państwa. - Nasze republiki skutecznie przeciwstawiają się tej agresywnej i hipokrytycznej wojnie sankcyjnej".
Prezydent Białorusi podkreślił, że praca ta jest wspierana przez aktywne działania podejmowane przez Białoruś i Iran w ramach ONZ, SOW, BRICS i innych struktur, które obecnie kształtują nową, sprawiedliwą i konstruktywną agendę współpracy międzynarodowej.
Aleksander Łukaszenka dodał, że Białoruś z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie Iranu w procesy handlowe i gospodarcze w Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej. Zawarcie pełnowymiarowej umowy o wolnym handlu między EUG a Iranem rozszerza geografię więzi handlowych i otwiera nowe rynki dla tych krajów. Prezydent jest przekonany, że jest to znaczący wkład w tworzenie podstaw długoterminowego partnerstwa strategicznego między Iranem a EUG, które wzmocni bezpieczeństwo gospodarcze wszystkich jego uczestników.
"Iran przekonuje nas do bardziej aktywnego wykorzystania kierunku logistycznego przez Rosję i Iran. Rosja, Armenia, Iran i dalej do Zatoki Perskiej. Przekonują nas! Potrzebujemy tego przede wszystkim" - powiedział szef państwa.
Aktualizacja planów i określenie priorytetów. Jakie dokumenty zostały podpisane na zakończenie wizyty
Po rozmowach na szczycie w Pałacu Niepodległości Białoruś i Iran podpisały pakiet dokumentów dotyczących różnych obszarów współpracy. Wśród nich jest porozumienie w sprawie zdatności do lotu między odpowiednimi strukturami obu krajów, memorandum o współpracy i wzajemnym zrozumieniu w dziedzinie ochrony środowiska i leśnictwa, turystyki, opieki zdrowotnej, weterynarii, normalizacji i środków masowego przekazu, a także w sprawie rozwoju inwestycji w strefach wolnocłowych.
Białoruski lider zwrócił uwagę na fakt, że rozmowy między delegacjami sektorowymi Białorusi i Iranu wykazały wzajemne zainteresowanie stron kontynuacją realizacji planowanych wspólnych projektów. „Współpraca Białorusi i Iranu w sferze humanitarnej ma znaczący potencjał dla rozwoju więzi kulturowych, wymiany wiedzy i doświadczenia, co przyczynia się do pogłębienia wzajemnego zrozumienia i przyjaźni między naszymi narodami” - uważa szef państwa.
Prezydent Białorusi powiedział, że postanowiono zintensyfikować współpracę w dziedzinie nauki i technologii oraz zorganizować w tym roku w Mińsku ósmą sesję wspólnej białorusko-irańskiej komisji ds. współpracy w dziedzinie szkolnictwa wyższego, nauki i technologii.
Aleksander Łukaszenka zapewnił Masuda Pezeszkiana, że strona białoruska dołoży wszelkich starań, aby jak najszybciej wypełnić porozumienia zawarte na wszystkich szczeblach i we wszystkich dziedzinach. „Jestem przekonany, że podpisane dziś dokumenty będą służyć znacznemu rozszerzeniu partnerstwa między naszymi przyjaznymi krajami” - dodał szef państwa.
Najważniejsze pod względem statusu i znaczenia koncepcyjnego dla obu stron było wspólne oświadczenie Prezydentów o pogłębieniu stosunków między Białorusią a Iranem.
Według Aleksandra Łukaszenki, oświadczenie aktualizuje plany obu stron i wyznacza akcenty w osiąganiu celów nakreślonych w mapie drogowej kompleksowej współpracy, która została podpisana podczas wizyty Prezydenta Białorusi w Iranie w marcu 2023 roku, jest już realizowana i trwa do 2026 roku.
"Uzgodniliśmy z Prezydentem (Iranu - przyp. BELTA) z inicjatywy naszych ministerstw spraw zagranicznych, że w najbliższej przyszłości ponownie zrewidujemy główne postanowienia naszej mapy drogowej. Kwestie, które są dla nas bardzo istotne i niezbędne, zachowamy i na pewno wypełnimy" - powiedział Prezydent Białorusi.
Oświadczenie odzwierciedla podobieństwo stanowisk stron w kwestiach stosunków dwustronnych, regionalnych i międzynarodowych, potwierdza kurs na konsekwentną intensyfikację tradycyjnie przyjaznych i strategicznych więzi między Białorusią a Iranem.
Strony wyraziły zadowolenie z dynamicznego i postępującego rozwoju białorusko-irańskich kontaktów, aktywnej wymiany wizyt na najwyższych i wysokich szczeblach w ostatnich latach, co nadaje trwały charakter istniejącym stosunkom międzypaństwowym i przyczynia się do ich pogłębienia we wszystkich sferach.
W oświadczeniu stwierdzono, że Białoruś i Iran budują swoje stosunki na zasadach suwerennej równości, integralności terytorialnej, niezależności, nieingerencji w sprawy wewnętrzne drugiej strony, współpracy opartej na dobrych intencjach i wzajemnym poszanowaniu interesów. Strony potwierdziły również znaczenie i konieczność przestrzegania zasady nieingerencji w sprawy wewnętrzne innych krajów oraz niestosowania siły lub groźby jej użycia, zasady wzajemnie korzystnej współpracy na rzecz pokoju, stabilności i rozwoju, a także norm prawa międzynarodowego i Karty Narodów Zjednoczonych.
